ΤΑ ΛΥΡΙΚΑ

Το juke-box με τα φθινοπωρινά πρωτοβρόχια μελαγχόλησε και θυμήθηκε να παίξει ένα δίσκο του Μίκη Θεοδωράκη (πρώτο αφιέρωμα εδώ), σε ποίηση του Τάσου Λειβαδίτη.

Ο δίσκος έχει τίτλο: "ΤΑ ΛΥΡΙΚΑ", είναι ηχογραφημένος ζωντανά, με τον ίδιο το Μίκη να ερμηνεύει τα τραγούδια του, συνεπικουρούμενος από χορωδία που αποτελούν η Μαργαρίτα Ζορμπαλά, η Σοφία Μιχαηλίδου κι ο Πέτρος Πανδής.

Ο δίσκος δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός, όπως άλλωστε και πολλοί άλλοι δίσκοι του Μίκη. Τα 16 ποιήματα του Τάσου Λειβαδίτη, που μελοποίησε ο Μίκης, ιδιαίτερα αξιόλογα, ντυμένα με "μια αριστερή μελαγχολία", που χαρακτηρίζει τον ποιητή.

Κορυφαίο τραγούδι του δίσκου (το άκουσα καμιά 20αριά φορές απόψε) το :

ΜΟΙΡΟΛΟΙ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ

Μοιρολόι της βροχής

βράδυ Κυριακής

πού γυρίζεις μονάχος

ούτε πόρτα να μπεις, πέτρα να σταθείς

κι όπου πας χλωμό παιδί

ο καϋμός σου στη γωνιά σε καρτερεί.

Παλληκάρι χλωμό μεσ' το καπηλειό

απομείναμε οι δυό μας

ο καϋμός σου βραχνάς, πάψε να πονάς

η ζωή γοργά περνά

δυό κρασιά, δυό στεναγμοί κι έχε γειά

Παλληκάρι χλωμό σε ήβραμε νεκρό

στο παλιό σταυροδρόμι

μοιρολόι η βροχή, μαύρα π΄αντηχεί

στο καλό, πικρό παιδί

σαν τη μάγισσα σε πήρε η Κυριακή.

Το τραγούδι αυτό το έχω ακούσει, σε 3 εκτελέσεις. Με το Γρηγόρη Μπιθικώτση, πολύ λαϊκό για το ύφος και το "κλίμα" του ποιήματος, δεν του πήγε του Sir στη φωνή, με την Πρωτοψάλτη, καλή και τεχνική ερμηνεία, όπως και στο άλλο γνωστό του δίσκου " Την πόρτα ανοίγω το βράδυ",όμως αυτή εδώ του Μίκη είναι συγκλονιστική, εφάμιλλη με την ερμηνεία του σ' εναν άλλο κύκλο τραγουδιών, που τα έχει πει ο ίδιος τους "ΛΙΠΟΤΑΚΤΕΣ".

ΜΟΥΣΙΚΗ

Η μουσική του Μίκη είναι "λυρική". Δεν χρησιμοποιεί λαϊκά όργανα, παρόλο ότι η ηχογράφηση είναι ζωντανή, μόνο βιολοντσέλλο, κλασσική κιθάρα, πιάνο, κοντραμπάσσο και κρουστά. Δυνατές μπαλλάντες, προς διάψευση όλων όσων υποστηρίζουν, συγκρίνοντας το Μίκη με το Χατζιδάκη (μέγα ατόπημα και ψευτοδίλημμα), ότι ο Μίκης δεν έγραψε μπαλλάντες και ερωτικά τραγούδια.

Τρία τραγούδια έχουν το επικό στοιχείο που αντιπροσωπεύει το συνθέτη, αλλά και τον ποιητή, όπως το " ΘΥΜΗΣΟΥ ΤΟ ΜΑΝΩΛΙΟ" , που αναφέρεται στην αντίσταση, το " ΧΑΘΗΚΑΜΕ ΤΟΣΟ ΝΩΡΙΣ" και το πιο γνωστό ίσως του δίσκου "ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΘΑ ΣΤΟ ΠΩ" ¨:

Μια μέρα θα στο πω

το μαύρο παραμύθι εκείνο

το μαύρο μυστικό

που κλαίει μεσ' τ' άσπρο κρίνο

Ποιός είναι μη ρωτάς

αυτός που στέκει εκεί στη δύση

πολύ να μ' αγαπάς, αυτός θα μας χωρίσει.

Το τραγούδι αυτό ακούγεται και στην πρόσφατη σχετικά ταινία του Λάκη Λαζόπουλου " ΦΟΒΟΥ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ", όπου το τραγουδά κάποιος Θανάσης Ζώτος, αλλά βέβαια καμιά σχέση με τη μοναδική ερμηνεία του Μίκη.

ΠΟΙΗΣΗ

Ο Τάσος Λειβαδίτης, είναι από τους αξιολογότερους νεοέλληνες ποιητές. Σίγουρα η αριστερή του ιδεολογία έχει επηρεάσει ιδιαίτερα τα ποιήματά του. Τα πιο γνωστά του ποιήματα, που μελοποιήθηκαν από το Μίκη και περιέχονται στο δίσκο " ΠΟΛΙΤΕΙΑ Α΄" είναι το "Βρέχει στη φτωχογειτονιά", " Δραπετσώνα" και " Μάνα μου και Παναγιά", ενώ υπάρχει κι ένας αξιόλογος δίσκος του Γιώργου Τσαγκάρη, με μελοποιημένα ποιήματά του, "ΦΥΣΑΕΙ " , με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου. Ο ίδιος επίσης τραγουδά το "Γερνάς και σκοτεινιάζει" στο δίσκο "ΓΙΑ ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΖΩΗΣ" του Μάνου Λοίζου.

Ανήκει στη γενιά της Αντίστασης και του Εμφυλίου και είναι έκδηλη στα ποιήματα η πίκρα του για τη "χαμένη αυτή γενιά".

ΧΑΘΗΚΑΝΕ ΤΟΣΟ ΝΩΡΙΣ

Χαθήκανε τόσο νωρίς

μικραδέρφια της βροχής

μα εφτά φορές κι αν σκοτωθούν

δεκαεφτά θα αναστηθούν

Γενιά μου δάκρυ και καϋμός

μπρος οι σημαίες κι ο Χριστός

τροφή στη λησμονιά

το αίμα σας καλά παιδιά

και τώρα και ξανά

χαμένη γενιά τραγουδάς

χαμένη γενιά πού με πας

ΕΡΜΗΝΕΙΑ

Σίγουρα ο Μίκης δεν είναι ο πιο καλλίφωνος άνθρωπος στον κόσμο. Απορούν μάλιστα πολλοί γιατί τα έλεγε ο ίδιος τα τραγούδια, ενώ μπορούσε να τα δώσει σε χίλιους-δυό τραγουδιστάδες. Η απάντηση μάλλον είναι, ότι κανείς δεν θα τα τραγουδούσε με το πάθος του Μίκη.

Ο ίδιος μάλιστα κάποτε έλεγε, αναφερόμενος σ' έναν πιο πρόσφατο δίσκο που ηχογράφησε στη Γερμανία, ότι : "οι μόνοι που θέλουν να μ' ακούν να τραγουδάω και επέμεναν μάλιστα να πω τα τραγούδια μου ο ίδιος, ήταν οι Γερμανοί, που είναι κατά κανόνα " άμουσοι και κακόφωνοι".

JUKE -BOX

Οπως λέει κι ο ποιητής : "....η ζωή γοργά περνά, δυό κρασιά, δυό στεναγμοί κι έχε γειά"