ΕΡΗΜΙΑ

O τελευταίος χρονολογικά δίσκος του Μίκη Θεοδωράκη, με τίτλο "ΕΡΗΜΙΑ" κυκλοφόρησε αρχές του 2006, σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, ενορχήστρωση του Σταύρου Ξαρχάκου και τραγουδιστές τη Μαρία Φαραντούρη και το Μανόλη Μητσιά.

Γράφει ο Μίκης στο σημείωμα του δίσκου: " Η Ερημιά μέσα στη διαδρομή μου στο ελληνικό τραγούδι κλείνει ένα κύκλο που ξεκίνησα με τον Επιτάφιο το 1960..... Μ' αυτόν τον 77ο κύκλο τραγουδιών μου, μέσα από χίλιες δυό αναζητήσεις και μεταμορφώσεις από κύκλο σε κύκλο οδηγούμαι και πάλι στα ήρεμα και γνώριμα νερά των τραγουδιών με τα οποία ξεκίνησα πριν 45 χρόνια και που βρέθηκαν από τότε στις καρδιές και στα χείλη χιλιάδων απλών ανθρώπων ".

Το Μίκη βέβαια δεν είναι να τον πολυπιστεύεις, όταν λέει ότι κλείνει ο κύκλος του με την Ερημιά. Στο σημείωμα του ο Ξαρχάκος, γράφει : " Οταν τελείωσα την ηχογράφηση πήρα τον Μίκη στο τηλέφωνο "ξέρεις κάτι?" του είπα, "έχεις ταλέντο να γράφεις λαϊκά τραγούδια, γιατί δε συνεχίζεις ? " και αυτός με το γνωστό του χιούμορ απάντησε: " Μα τώρα άρχισα!".

Η Ερημιά περιλαμβάνει δώδεκα τραγούδια του μεγάλου συνθέτη, λαϊκά, που τα λέει ο Μητσιάς και μπαλλάντες με τη Φαραντούρη. Είναι φανερό ότι κάποια από αυτά τα είχε στο συρτάρι από παλιά . Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος δεν χρειάζεται νομίζω συστάσεις και κριτική. Σ' αυτό το δίσκο είναι αναγνωρίσιμος, όπως και στα παλιότερα του έργα,τρυφερός , με την απαράμιλλη χρήση της τεχνικής των λαϊκών εικόνων και το γνώριμο πια λεξιλόγιο του : φεγγάρια, ήλιοι,πουλιά, Χάρος, ζεϊμπέκικα :

ΒΑΡΔΙΑ

Επιασε βάρδια το φεγγάρι

Κρύψου μην τύχει και μας δει

για θα το πει μετά στ' αστέρια

και θα το μάθει όλη η γη

Κρύψου μεσ' τα πυκνά μαλλιά σου

όπως στο δάσος το πουλί

και κράτα με στην αγκαλιά σου

γιατί κουράστηκα πολύ.

Κουράστηκα να σε γυρεύω

σε θάλασσες και σε στεριές

σταλιά-σταλιά να σε μαζεύω.

Οι δύο πολύπειροι ερμηνευτές σε γνώριμα μονοπάτια, με την μαεστρική καθοδήγηση του Στάυρου Ξαρχάκου, είναι λιτοί και αποδίδουν με τον καλύτερο τρόπο τις μελωδίες του Μίκη. Τέτοια τραγούδια ο Μίκης έχει γράψει καμιά δεκαριά τσουβάλια βέβαια, αλλά αυτό δεν αναιρεί την αξία τους:

ΤΟ ΓΕΡΑΚΙ

Βαριά με δέρνει τ' ανεμοβρόχι

χαρά στον που έχει μια φυλακή

για να κουρνιάσει και να ξεχάσει

αχ,τη ζωή του την άδικη

Με το γεράκι θα γίνω ταίρι

και με τ'αγρίμια σταυραδερφός

γιατί η καρδιά μου μονάχα ξέρει

θεριό που είναι ο άνθρωπος

Βαριά με δέρνει ανεμοζάλη

κανείς "χαλάλι" δεν μου' χει πει

παντού είμαι ξένος, χαρακωμένος

απ΄το σκοτάδι και τη σιωπή.

Το τραγούδι είναι αφιερωμένο στο Γιάννη Κυριακίδη (υποθέτω είναι ο Θεσσαλονικιός φωτογράφος).
Ενδιαφέρουσα βέβαια η άποψη του στιχουργού για το " ζεϊμπέκικο", όπως κατατίθεται σ' ένα γρήγορο ζεϊμπέκικο που λέει ο Μητσιάς :
ΣΤΟ ΖΕΙΜΠΕΚΙΚΟ ΓΡΗΓΟΡΗ

Στο ζεϊμπέκικο Γρηγόρη
δεν υπάρχουνε μαστόροι

Ρώτα αν θες και το Σαράντο
η καρδιά κάνει κουμάντο

Ο ζεϊμπεκάς δε φτιάχνεται
Γεννιέται κάποιο βράδυ
κάποια βραδιά που χάνεται
κι απ΄την ψυχή του πιάνεται
να διώξει το σκοτάδι

Στο ζεϊμπέκικο Μιχάλη
δεν υπάρχουνε δασκάλοι

Μέτρα μεσ' τα βήματά μου
τα πικρά παράπονά μου

(Αφιερωμένο στο φίλο μου Πάνο)
JUKE-BOX: Ο δίσκος αν κυκλοφορούσε πριν καμιά 20αριά χρόνια θα ήταν μουσικό γεγονός κι όλοι οι ραδιοφωνικοί σταθμοί, περιοδικά και εφημερίδες θα ασχολούνταν μαζί του. Τώρα πέρασε σχεδόν απαρατήρητος, μέσα από τους ρύπους που κατακλύζουν τα ΜΜΕ και την καταναλωτική μανία του νεοέλληνα. Δεν είναι κάτι καινούριο, ούτε κάτι εντυπωσιακό, όμως για αυτούς που θυμούνται ακόμα πως είναι το καλό ελληνικό τραγούδι, νομίζω θα ξεχωρίσουν το δίσκο και θα τον ακούσουν πολύ ευχάριστα.Τέτοια τραγούδια μπορεί να κυκλοφορούσαν σωρηδόν παλιότερα, σήμερα όμως σπανίζουν κι αυτό τους δίνει μεγαλύτερη αξία. Οταν το άκουσα στο Μέγαρο στην παρουσίαση που έγινε στη Θεσσαλονίκη, πριν κυκλοφορήσει σε δίσκο, είχα εντυπωσιαστεί. Ο Σταύρος οργίαζε πραγματικά. Οι συντελεστές του δίσκου άλλωστε είναι "εθνική ομάδα" , όπως γράφει στο σημείωμά του ο Λ. Παπαδόπουλος !!