ΕΥΤΥΧΙΑ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΔΥΟ (II)

Τα τραγούδια της Ευτυχίας είναι σκόρπια στη δισκογραφία. Αυτό οφείλεται μάλλον στο ό,τι η "γριά" τα πουλούσε ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες της στους διάφορους συνθέτες, ή τα οικειοποιούνταν αυτοί κατά βούληση, δίνοντάς της κανένα "ψιλό", για να το χαρτοπαίξει.

Εχουν κυκλοφορήσει διάφορες συλλογές με τραγούδια της, όμως μακράν κορυφαίο θεωρώ το δίσκο του Σταύρου Ξαρχάκου με τη Βίκυ Μοσχολιού σε τραγούδια της Ευτυχίας. Ο δίσκος κυκλοφόρησε το 1982.

Ο μαιτρ των διασκευών, χρησιμοποιεί για την ενορχήστρωση των τραγουδιών ακορντεόν, ενώ καταργεί τα κρουστά !!! Σκοπός του, όπως γράφει ο ίδιος στο σημείωμα του δίσκου ν' αφήσει το μπουζούκι να οδηγεί το τραγούδι...... Το αποτέλεσμα συγκλονιστικό.

'Ολα τα τραγούδια είναι εξαιρετικά, διάλεξα τρία που σε μένα άρεσαν περισσότερο:

ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΜΟΥ ΤΟ ΒΑΡΥ

Αμφιβολία δεν χωρεί
Πως είχα παρελθόν βαρύ
Γι αυτό κι αγάπες δεν περνούσαν στο μυαλό μου
Γιατί θα’ ρχόταν η στιγμή
Με τιποτένια αφορμή
Θα μου χτυπούσες διαρκώς το παρελθόν μου

Μα εσύ κατόρθωσες ευθύς
Μες στη ζωή μου να χωθείς
Και μου ‘πες χίλια παραμύθια να με πείσεις
Αφού δεν είχες την ψυχή
Και λίγη θέληση καλή
Το παρελθόν μου το καλό να συγχωρήσεις

Τραβώ τον δρόμο μου λοιπόν
Με το βαρύ μου παρελθόν
Με τις ελπίδες και τα όνειρα χαμένα
Κι αν έχεις λίγη ανθρωπιά
Πειράματα μην κάνεις πια
Πάνω σε έρημα κορμιά βασανισμένα

Ενα χασάπικο, "δείγμα γραφής" του Μπάμπη Μπακάλη. Στον ίδιο ανήκει και το
"ΣΥΡΜΑΤΟΠΛΕΓΜΑΤΑ ΒΑΡΙΑ" (ζώνουν τη δόλια μου καρδιάααααααα.....), που επίσης περιλαμβάνεται στο δίσκο, μέγα άσμα κι αυτό !!!
Το επόμενο ανήκει στο Μανώλη Χιώτη και το είπε σε πρώτη εκτέλεση η Μαίρη Λίντα. Νομίζω ότι στη διασκευή του Σταύρου, με την ερμηνεία της Μοσχολιού , απογειώθηκε:
ΚΑΠΟΙΟ ΤΡΕΝΟ

Γιατί βρε άνθρωπε κουτέ
Δεν φιλοσόφησες ποτέ
Στη σύντομη ζωή σου
Παρά κλαις και μαραζώνεις
Και το κέφι σου χαλάς
Κει που πήγαν τόσοι άλλοι
Οι μικροί και οι μεγάλοι
Κάποτε κι εσύ θα πας

Πού πήγαν τόσοι άνθρωποι
Που κλάψαν κι αγαπήσαν
Πού πήγανε τόσες καρδιές
Που τόσο αγαπηθήκαν

Γιατί βρε άνθρωπε κουτέ
Να τη θολώνεις την ζωή
Με το πικρό σου κλάμα
Κάποιο τραίνο θα περάσει
Στη ζωή μας βιαστικό
Τη βαλίτσα μας στο χέρι
Κι ο Θεός μονάχα ξέρει
Πού θα κάνουμε σταθμό

Τελευταίο άφησα το Χάρο. Το τραγούδι αυτό είναι του Γιάννη Παπαϊωάννου και σε πρώτη εκτέλεση το είπε ο Καζαντζίδης. Δεν υπερβάλλω, αν πω ότι η Μοσχολιού το λέει πολύ καλύτερα.
Το τραγούδι αυτό αποτελεί και τον επίλογο του δίσκου. Μια στροφή του τη λέει ο Κώστας Μαντζόπουλος και μόνο γι αυτό θα πρέπει ν' ακούσετε το δίσκο. Είναι σαν να το ερμηνεύει ο ίδιος ο Χάρος αυτοπροσώπως !!!! Οι πενιές που συνοδεύουν το Χάρο..... μεταφυσικές....

Αφιερωμένο στο φίλο Πυγμαλίωνα που του αρέσουν τα "χαροτράγουδα".

Βγήκε ο Χάρος να ψαρέψει

με τ' αγγίστρι του ψυχές

και γυρεύει πληγωμένους,

δυστυχείς και πονεμένους,

μεσ' τις φτωχογειτονιές,

Βγήκε ο Χάρος για ψυχές.

Βρε κορμιά βασανισμένα

πιάστε απόψε τα στενά

να μας βρει και μας ο Χάρος

που της γης δίνουμε βάρος

να σωθούμε απ΄το βραχνά,

πιάστε απόψε τα στενά.

Με τη μαύρη του σφεντόνα

στρίβει ο Χάρος τη γωνιά

για πιαστείτε χέρι-χέρι

να του στήσουμε καρτέρι

κι όποιον πάρει η σφεντονιά,

στρίβει ο Χάρος τη γωνιά.

Εκτός από τον επίλογο που προανέφερα, άλλο σημείο αναφοράς στο δίσκο, είναι ένα σπάνιο ηχητικό ντοκουμέντο, όπου ακούγεται η "γριά". Είναι απόσπασμα από ντοκυμαντέρ του Βασίλη Μάρου για το ρεμπέτικο τραγούδι. Απαγγέλει η ίδια τους στίχους της από το " ΚΑΠΟΙΟ ΤΡΕΝΟ" και δηλώνει ότι " το λαϊκό τραγούδι ποτέ δεν θα πεθάνει όσο υπάρχει Έλληνας".

JUKE-BOX: Ιδιαίτερη αναφορά κάνω στην ερμηνεία της Βίκυ Μοσχολιού. Στις μεγάλες της δόξες τότε, ερμηνεύει λιτά και απέριττα όλα τα τραγούδια του δίσκου, ακόμα και τα "κλασικά" της Ευτυχίας, όπως το " Ειμ' αιτός χωρίς φτερά", " Το τελευταίο βράδυ μου", " Μανούλα θα φύγω στα ξένα", "Ψιλή Βροχή" κλπ, που έγιναν γνωστά και καθιερώθηκαν στη λαϊκή συνείδηση με άλλους μεγάλους ερμηνευτές.

ΕΥΤΥΧΙΑ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΕΝΑ (Ι)

Ηθελα από την αρχή που αποφάσισα να εκτεθώ δημοσίως, ν' ασχοληθώ με τη " μυθική γριά" του Ελληνικού τραγουδιού. Ετοίμασα πολλά, έσβησα άλλα τόσα.... θα χωρίσω σε 3-4 μέρη το ποστ να μην κουράσω....

ΑΛΛΟΤΙΝΕΣ ΜΟΥ ΕΠΟΧΕΣ

(Μουσική: Απόστολος Καλδάρας- Πρώτη εκτέλεση : Στέλιος Καζαντζίδης)

Το τραγούδι αποδίδεται στιχουργικά και στη Ρέα Μανέλλη )

Αλλοτινές μου εποχές
αλλοτινοί μου χρόνοι
Ερωτικές μου συντροφιές
ερωτικοί μου πόνοι

Αχ και να 'ρχόσαστε ξανά
αυτά τα κρύα δειλινά
που είν' η καρδιά μου μόνη
τώρα που σουρουπώνει

Αλλοτινές μου εποχές
Αλλοτινοί μου χρόνοι

Αγαπημένες μου φωνές
αγαπημένα χείλη
Ονειρεμένες μου στιγμές
σ' ονειρεμένο δείλι

Αχ και να φέρνατε ξανά
στην ορφανή μου την καρδιά
μηνύματα τ' Απρίλη
της μοναξιάς μου φίλοι

Αγαπημένες μου φωνές
Αγαπημένα χείλη

* JUKE-BOX : Αφιερωμένο σε όλους/ες τους/τις παρελθοντολόγους !!

Μετά από τόσα χρόνια ενασχόλησης με τη μουσική και το ελληνικό τραγούδι, μπορώ να πω ότι για να γράψεις καλό στίχο ή καλή μουσική, ή ακόμα παραπέρα : για να γράψεις ο,τιδήποτε καλό, πρέπει να έχεις "πάθος"......

Τα συστατικά του πετυχημένου γραπτού είναι : α) εσωτερικός πλούτος και β) πάθος....

Το ένα από τα δύο μόνο δεν επαρκεί.....

Το πάθος δεν σημαίνει απλή αγάπη σ' αυτό που κάνεις.... δεν φτάνει...

Το πάθος είναι κάτι ισχυρότερο... (όπως, το πιοτό, τα χαρτιά, οι γυναίκες.... αυτά ειν' τα κλασικά πάθη)....

Η γριά είχε πάθος με το χαρτί.... κατάγονταν από αστική οικογένεια κι οι στίχοι που έγραφε σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορούσε να είναι εμπνευσμένοι από κει.... πηγάζουν από τα βιώματά της, που ήταν προσωπική της επιλογή, γι αυτό και είναι σπουδαίοι....

Σαν να το ' χει γράψει ο άντρας ο καψούρης : " ΔΙΠΡΟΣΩΠΗ"

Μουσική-Ερμηνεία : Αντώνης Ρεπάνης:

Σβήσε με κυρα μου
απ' τα τεφτέρια σου
κι άντε ν' ανταμώσεις
ξανά τα ταίρια σου

Στα όπα όπα σ' είχα
και σε ζηλεύανε
να βρούνε τέτοιον άντρα
κι άλλες γυρεύανε

Δώσε τώρα τη καρδιά σου
σε άλλο πρόσωπο
και μαζί του τώρα παίξε
ρόλο διπρόσωπο

Στα όπα όπα σ' είχα
και σε ζηλεύανε
να βρούνε τέτοιον άντρα
κι άλλες γυρεύανε

Σβήσε με κυρά μου
απ τα κιτάπια σου
και μοίραζε όπου θέλεις
τώρα τα χάδια σου

JUKE-BOX : Ουδέν σχόλιον....... ΟΠΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑ

Το βλέμμα της γριάς να δεις μόνο, φτάνει για να καταλάβεις τι άνθρωπος ήταν..... κεραυνοβόλο και σπινθηροβόλο.... όλα τα συναισθήματα συγκεντρωμένα σ' ένα και μόνο βλέμμα....

Οι άνθρωποι από το βλέμμα κρίνονται...

Στο Τραπέζι που τα πίνω λείπει το ποτήρι σου....

Μουσική: Απόστολος Καλδάρας-Τραγούδι: Στέλιος Καζαντζίδης

Στο τραπέζι που τα πίνω
λείπει το ποτήρι σου
Λείπουν τα γλυκά σου λόγια
που άκουγα απ' τα χείλη σου.

Η θύμησή σου τη νύχτα αυτή
Μες στην καρδιά μου, είναι καρφί

Οπου ρίξω την ματιά μου
βλέπω την σφραγίδα σου
κι αν ματώνει η καρδιά μου
ζω με την ελπίδα σου

JUKE-BOX: Απ΄το τραπέζι που τα πίνω δεν λείπει μόνο ένα ποτήρι, αλλά πολλά.... θα συνεχίσουμε...

ΤΣΙΠΟΥΡΟ ΣΑΝ ΠΙΕΙΣ...

Χθες βράδυ μετά από μια ιδιαίτερα κουραστική μέρα, είπα να πάω να πιω ένα (που λέει ο λόγος) τσίπουρο σ' ενα μικρό ταβερνάκι, τρία επί τρία και ν' ακούσω και καμιά πενιά από τα παιδιά που παίζουν εκεί κι είναι ωραίοι.

Φτάνοντας ακούω χαχανητά και σκουξίματα.... γέμισε κιόλας αναρωτήθηκα..... βλέπω μέσα να κάθονται 4-5 γυναίκες, ηλικίας της β' και γ' κατανομής, να κάνουν φασαρία σαν να ήταν 54-55 άτομα.
Πάμε να φύγουμε, είπα,γιατί ψυχαανεμίστηκα τι θα επακολουθούσε, αλλά για κακή μου τύχη μ΄άκουσε ο κάπελας. Κάτσε, μου λέει, θα σε βάλω στο μέσα τραπέζι, θ' αρχίσει η μουσική, θα ηρεμήσουν..... μ' έπεισε, ήμουν και κουρασμένος να ψάξω αλλού.

Η φωτό δανεική από το www.focusmag.gr

Σαν μου' φερε το τσίπουρο, μη γλυκανισάτο, όπως το πίνω, άρχισε η προσέλευση και των λοιπών "κορών" στο ίδιο τραπέζι με τις άλλες. Ακούω μια, ηλικίας της γ' κατανομής και σωματικής γραμμής "βόδι-line", να σκούζει και να αυτοαναγορεύεται "πρόεδρος των διαζευγμένων γυναικών"....
Εδώ ήλθαμε και τα βρήκαμε....... σκέφτηκα μέσα μου, αλλά δεν γκρίνιαξα, σεβόμενος την παρέα μου.

Για να μην επαναλαμβάνομαι, το τι επακολούθησε θα το περιγράψω επιγραμματι-κά:
Δεν υπήρξε κανένα τραγούδι που δεν χορεύτηκε.
Λόγω στενότητας του χώρου, βγήκαν έξω από το μαγαζί, σ' ένα χασαποσέρβικο και σταμάτησαν την κυκλοφορία των αυτοκινήτων, ευτυχώς αραιή εκείνη την ώρα.
Ακούστηκε ο εθνικός ύμνος των ζωντό " όταν πίνει μια γυναίκα κι όταν παραφέρεται" των Β. Βασιλειάδη-Πυθαγόρα
Μεταλλάχθηκε το σπουδαίο άσμα " θεέ μου τη δεύτερη φορά που θάρθω για να ζήσω, όσο η καρδιά κι αν λαχταρά, δεν θα ξαναγαπήσω" των Μάνου Λοίζου- Λευτ.Παπαδόπουλου.

Εξαιρετική παρένθεση και μοναδική καλή στιγμή της βραδιάς, μέσα σ' όλο αυτό το πανδαιμόνιο : όταν παιάνιζε το "Πότε Βούδας-Πότε Κούδας", μια παρέα νεαρών παιδιών που περνούσε τυχαία έξω από το μαγαζί, μπήκε μέσα και χόρεψε, δικαιώνοντας το στιχουργό του Μανώλη Ρασούλη που το αποκαλεί : " το πιο πολυχορεμένο ελληνικό τραγούδι" .

Το μεσημέρι σήμερα, βρήκα ένα σχόλιο στο προηγούμενο ποστ " ΠΡΟΣΚΛΗΤΗΡΙΟ" από ανώνυμο/η σχολιαστή. Μου παρήγγειλε τσίπουρο και το άσμα " ΤΟ ΚΑΡΑΒΙ" των Βασίλη Τσιτσάνη-Κώστα Βίρβου, στην πρώτη του εκτέλεση από την εξαιρετική Λάουρα :

Ο καθένας άνθρωπος μοιάζει με καράβι

που θαλασσοδέρνεται βράδυ και πρωί

κι ο βαρύς ο πόνος του το κορμί του σκάβει

ώσπου το λιμάνι του κάποτε θα βρει.

Είμαι κι εγώ ένα καράβι τσακισμένο

κι από σένα λίγη αγάπη περιμένω.

Στη μεγάλη θάλασσα που ζωή τη λέμε

μας χτυπούν τα βάσανα με απανθρωπιά,

στη μεγάλη θάλασσα κάθε μέρα κλαίμε,

όμως υπομένουμε μα ως πότε πια.

Είμαι κι εγώ ένα καράβι τσακισμένο

κι από σένα λίγη αγάπη περιμένω.

JUKE-BOX : Ευχαριστώ τον ανώνυμο/η που μου το θύμισε και ήπια τα δανεικά μου (από χθες) τσίπουρα, ακούγοντάς το πλειστάκις και χωρίς να με χτυπάει κανένας κώλος χορεύτριας, ενώ έτρωγα το μεζεδάκι μου..... Αφιερωμένο εξαιρετικά....

ΓΕΝΤΙ-ΚΟΥΛΕ

Κάθε μεγάλη πόλη έχει το σύμβολό της, η Θεσσαλονίκη όμως έχει δύο: το Λευκό Πύργο, αλλά και τη διαβόητη φυλακή, το Γεντί-Κουλέ. Δεσπόζει σ' ένα απ΄τα ψηλότερα σημεία της πόλης, ωραία η θέα, αλλά και γκρίζες οι αναμνήσεις.
Από προσωπική εμπειρία, θυμάμαι, πήγα μια και μοναδική φορά, για επαγγελματικούς βέβαια λόγους, λίγο πριν κλείσει (1988) και γίνει "μουσείο". Κουβαλούσα μέσα μου το "θρύλο" και θυμόμουνα τα τραγούδια, που αναφέρονταν στη φυλακή αυτή, αλλά μου κόπηκε η λαλιά, όταν μπήκα κι έκλεισε πίσω μου η φοβερή του εξώπορτα. Για το εσωτερικό καλύτερα ας μη μιλήσω. Είχες την αίσθηση ότι σε λίγο, θα σε παραλάβει ο "βαρκάρης"...

Πολλά τραγούδια γράφτηκαν κι άλλα τόσα εμπνεύστηκαν από το Γεντί Κουλέ, με κορυφαίο κατά τη γνώμη μου, το " ΝΥΧΤΩΣΕ ΧΩΡΙΣ ΦΕΓΓΑΡΙ " του Απόστολου Καλδάρα, που ανήκει στη δεύτερη κατηγορία.
Το πιο γνωστό, της πρώτης κατηγορίας, το τραγούδι του Γιώργου Μητσάκη " ΤΑ ΚΑΣΤΡΑ ΤΟΥ ΓΕΝΤΙ ΚΟΥΛΕ" :

Τα κάστρα του Γεντί Κουλέ τα πήδηξα μια νύχτα
Και τότες με περάσανε από μεγάλη δίκη
στη Θεσσαλονίκη,στη Θεσσαλονίκη
Ηρθε και η μάνα μου κι έκλαψε στη δίκη
και μαζί της έκλαψε όλη η Θεσσαλονίκη.

Δραπέτης ημουνε, γι' αυτό μου βάλαν χειροπέδες
Πάλι με κλείσαν στο κελί, να βγάλω καταδίκη,
στη Θεσσαλονίκη, στη Θεσσαλονίκη
Πιο βαριά μου φάνηκε τότε η καταδίκη
ντρόπιασα τους φίλους μου μεσ' τη Θεσσαλονίκη

Σε λίγες μέρες τώρα πια τελειώνει η ποινή μου
Θα πάω στο σπιτάκι μου, εκεί που μου ανήκει
στη Θεσσαλονίκη, στη Θεσσαλονίκη
Φεύγω απ΄το Γεντί Κουλέ κι απ΄την καταδίκη
Θα' μαι το καλό παιδί μεσ' τη Θεσσαλονίκη.

Το τραγούδι σε πρώτη εκτέλεση το είπε ο Στέλιος Καζαντζίδης, στη ρεμπέτική του περίοδο.
Τα ενδιαφέροντα σημεία του τραγουδιού:
Ο καταδικασμένος αποδέχεται το αδίκημα και την ποινή (απόδραση : " τα κάστρα του Γεντί Κουλέ τα πήδηξα μια νύχτα"........ πάρε την επιπρόσθετη ποινή)
Η μάνα του έκλαψε στη δίκη (εμ ποιός άλλος θα πήγαινε ?)
Ο σωφρονισμός του στο Γεντί Κουλέ (.... θα 'μαι το καλό παιδί μεσ' τη Θεσσαλονίκη)

Το δεύτερο άσμα που επέλεξα, είναι πολύ πιο ενδιαφέρον: " ΑΝΑΣΤΕΝΑΖΕΙ Ο ΓΕΝΤΙ ΚΟΥΛΕΣ" του Σαράντη Κοτομάτη :

- Αναστενάζει ο Γεντί Κουλες, τι έχεις παλληκάρι μου και κλαις?

- Θρηνώ τα μαύρα νιάτα μου στο κρύο το κελί μου
Μεσ' τα βαριά τα σίδερα θ' αφήσω το κορμί μου

- Αναστενάζει ο Γεντί Κουλές Κουράγιο παλληκάρι μου, μην κλαις

-Αντιλαλούν απόψε οι φυλακές και κλαίει όλος ο Γεντί Κουλές

-Αύριο το ξημέρωμα τον κόσμο τον αφήνω
Αφού με καταδίκασαν, το χρέος μου το δίνω.

-Αναστενάζει ο Γεντί Κουλές. Κουράγιο παλληκάρι μου, μην κλαις

-Αφήνω τη γυναίκα μου, τα δόλια τα παιδιά μου
Ηρθε η στερνή η ώρα μου και σφίγγεται η καρδιά μου.

Εδώ πρόκειται προφανώς για ισοβίτη που πήρε την απόφαση όμως, να το "τελειώσει" το θέμα νωρίτερα ( αύριο το ξημέρωμα τον κόσμο τον αφήνω , αφού με καταδίκασαν το χρέος μου το δίνω....).
Εκπληκτική η συνειδητοποίηση της ανταποδοτικότητας της ποινής....
Η ποινή είναι σαν τη σύνταξη... δουλεύεις ,για να την πάρεις....
Η συμπόνοια των λοιπών κρατουμένων, ενδεικτική της συνειδητοποίησης της λίγο-πολύ ίδιας μοίρας του καθένα εκεί μέσα (....κλαίει όλος ο Γεντί Κουλές)

Το τραγούδι είναι σε μορφή διαλόγου, συνδιαλέγεται με τη ζωή, λίγο πριν την αφήσει....

Η φήμη του Γεντί Κουλέ βέβαια, δεν οφείλεται στους ποινικούς κρατουμένους, οι οποίοι λίγο ή πολύ δικαίως βρίσκονταν μέσα και το αποδέχονταν. Οι κακομοίρηδες πολιτικοί κρατούμενοι και οι χρήστες των χασισιών το έκαναν διάσημο, που τρώγανε εξοντωτικές ποινές για το τίποτα.

JUKE-BOX : Το θέμα δεν ψυχοπλακώνει. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι "εξώπορτες βαριές" και "κάγκελα" υπάρχουν ,πολύ χειρότερα απ' του Γεντί Κουλέ, έξω

κι ας μη νιώθεις ότι ξεπληρώνεις χρέος.
Οι φωτογραφίες είναι "δανεικές" από το site του Δήμου Θεσ/νίκης, τα τραγούδια από μια εξαιρετική συλλογή, με τίτλο " Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΤΑ ΡΕΜΠΕΤΙΚΑ", του 1988. Τα δύο τραγούδια που αναφέρονται και ακούγονται από δω, με Internet Explorer, τα ερμηνεύει ο Χονδρο-Νάκος (εξαιρετικός και επιβλητικός!!!). Για τη συλλογή αυτή θα επανέλθω.